Aspergilosis, hayvanlarda ve insanlarda da görülebilen bulaşıcı bir mantar hastalığıdır. Hastalığın bir diğer adı da Pneumomycosis’dir. Daha çok Aspergilosis ya da Aspergillus adı ile bilinen bu hastalık bir Fungal hastalıktır. Fungal (mikotik) hastalıklar, toplumda yaygın adı ile mantar hastalıkları olarak bilinirler. Aspergilosis mikrobunun çeşitli türleri bulunmaktadır. Bu türlerden güvercinlerde hastalığa neden olanı, Aspergilosis fumigatus adı ile bilinir. İnsanda ve diğer hayvan türlerinde hastalığa neden olan Aspergilosis türleri birbirinden farklıdır. Bu nedenle insandan güvercinlere ya da güvercinlerden insanlara Aspergilosis bulaşmaz. Genç kuşlar hastalığa karşı oldukça duyarlıdırlar. Hastalık çeşitli nedenlerle bağışıklık sistemi zayıflamış kuşlarımızı, başka hastalıklara yakalanmış ya da bu hastalıkları atlatsa bile bu nedenle güçsüz düşmüş kuşlarımızı, stres altındaki kuşlarımızı, kötü hijyenik koşullarda, sağlık açısından uygun olmayan yuvalarda beslenen, iyi ve nitelikli yem tüketmeyen kuşlarımızı yakalama eğilimindedir. Hastalık tedavi edilse bile kuşlar bu hastalığa karşı bağışıklık kazanmaz ve hastalık tekrarlama eğilimi gösterir. Bu nedenle sürekli dikkatli ve olunması ve gereken tedbirlerin elden bırakılmaması gerekmektedir. Hastalık kuştan kuşa fazla yayılma eğiliminde değildir. Bulaşma daha çok solunum yolu ile olur. Ancak temas ile bulaşma da olabilir.

HASTALIK MİKROBUNUN GELİŞME ORTAMLARI

Hastalık mikrobunun gelişimi daha çok nemli ortamlarda olur. Bu nedenle hastalık yağmurdan yalıtımı iyi yapılmamış yuvalarda ve kış aylarında daha fazla gözlenir. Güvercin yuvası yapımı için kullanılan sunta, tahta gibi elemanlar ıslandıklarında mikrop üretebilirler. Daha nemli olan yuva altları, yuvanın arkası gibi yerlerde biriken ve temizlik sırasında gözden kaçan dışkılar mikrobun çoğalmasına neden olabilir. Yuvalıklarda kullanılan saman ve benzer otlar ıslandıklarında mikrobun üremesi için çok uygun bir zemin yaratırlar. Islak samanın solunması kuşlarımıza hastalığın bulaşması için yeterlidir. Aynı şekilde gübreli toprağın solunması veya yenmesi hastalık nedeni olabilir. Bazı ev kadınları şehir içindeki yabani güvercinlere bayat ekmekleri ıslatarak vermektedirler. Islatılmış ekmek, Aspergilosis mikrobunun üremesi için çok uygun bir ortamdır. Ayrıca kuşlarımıza verdiğimiz yemlerde hastalık kaynağı olabilir. Özellikle bayat ve küflü yem verilmesi hastalık riskini çok artırmaktadır. Güvercinlere verdiğimiz yemlere mutlaka dikkat etmemiz gerekmektedir. Verilen yemlerin taze olduğunun göstergesi bu yemlerin çimlenme yeteneğini kaybetmemiş olmasıdır. Yem olarak “kısır tohum” kullanımı doğru değildir.

BELİRTİLERİ

Hastalık genellikle müzmin bir form izler. Hastalık erken devrelerinde kendini fazla belli etmez. Ancak sonradan ölümcül olabilir. İlk başlarda, performans kaybı, genel kayıtsızlık, güçsüzlük, uyuşukluk gözlenir. Daha sonra solunuma ilişkin sorunlar kendini göstermeye başlar. Hırıltılı sesler çıkartma, nefes alıp verme güçlüğü, esneme, ağız açık şekilde soluma, her nefes alıp vermede kuyruğun aşağı yukarı hareketi gözlenebilir. Dışkının kıvamı değişir ve ishal görülmeye başlar. Hastalığın ciğerleri etkilemesi ile birlikte koyu yeşil renkli sulu dışkı gözlenebilir. Hastalık belirtileri belirgin olarak iki noktada kendini göstermektedir. Birincisi, iç organlarda özellikle akciğer ve hava keselerinde, soluk borusunda kendini gösterir. Böyle olduğunda bu organlarla birlikte solunum yolları, dil ve damakta da tabakalar halinde mantar oluşumlarına rastlanabilir. Bu tabakalar akciğerlerde darı tanelerine benzer büyüklüktedir. Bu tabakalar akciğerlerde kadavra analizi ile saptanabilirler. Dil ve damakta ise beyaz, sarı ve yeşilimsi bir renkte olurlar. Kuşun gagası açılıp gözlenebilir. Bu tabakaların bir şekilde kazınıp alınmaları sorunu çözmez hastalık tedavi edilmediği sürece aynı tabakalar tekrar çıkar. Bu tabakalar hastalığın tanısı için önemli göstergelerdir. Gözle yapılacak gözlemlerin yanı sıra boğazdan alınacak örnekler üzerinde yapılacak kültür testleri ile hastalık kesin olarak teşhis edilebilir. İkinci olarak deri üzeri ve tüylerde hastalık görülebilir. Deride pul pul döküntü şeklinde soyulma, kuşların sinirli davranışlar göstermesi ve tüy yolmaları gözlenebilir. Özellikle kanat teleklerinde çürüme ve kırılarak düşmeler yaşanabilir. Tüylere ve özellikle de yeni çıkan kanat teleklerine mantar bulaşması durumunda bu tüyler gelişimini tamamlayamaz ve ölürler. “Tüy çürümesi” olarak adlandırılan bu durumun nedeni, mantar kökenli olabildiği gibi dış parazitlerden at sineğinin etkisi ile de olabilmektedir. At sineği tüy değişimleri sırasında yeni çıkan teleklerin kan ile dolan dip kısımlarından delik açarak kan emmesi sonucu bu tüyler sonradan bozuluma uğrar ve çürüyerek düşerler. Bazı kuşçuların “telek patlattı” dedikleri bu durum sonucu telek dibinden dışarı doğru kanama olur.

ALINABİLECEK ÖZEL ÖNLEMLER

Tüm hastalık etmenlerinin devre dışı bırakılması gerekmektedir. Yuva içinde ve çevresinde mutlaka kuru ortam yaratılmalıdır. Yuva içine toprak serilmemeli, saman dökülmemeli ve kuşlarımıza her zaman taze yem verilmelidir. Havadar ortam ve hijyen koşullarına dikkat edilmesi şarttır. Salmanızda bu hastalık baş gösterdiğinde salma içinde bulunan tüm kalsiyum kaynaklarını, ahtapot kemiklerini, grit ve kum taşlarını kullanımdan kaldırmakta yarar vardır.

TEDAVİ VE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR

Hastalığın deri enfeksiyonu şeklinde seyretmesi durumunda, banyo sularına karıştırılacak Bakır sülfat sorunun çözümü için yararlıdır. Bakır sülfat için 1 / 2000 oranında sulandırma uygundur. Bunun için 4.5 litre banyo suyuna yarım çay kaşığı ilaç karıştırmak gerekir. Bakır sülfat, sülfürik asidin bakır II okside etkimesi ile oluşan bir tuzdur. Parlak mavi kristaller halindedir ve piyasada “göz taşı” adı ile satılmaktadır. Kimyasal madde satan yerlerde bulunabilir. Hastalığın akciğer ve solunum yollarında görülmesi durumunda Itraconazole, Ketoconazole, Nystatin etken maddeli ilaçlar kullanılmaktadır. Bu etken maddelerden sadece Nystatin bulunduran veteriner ilaçları ülkemizde bulunmaktadır. Diğerleri üretilmemektedir. Ancak içinde bu etken maddeleri bulunduran beşeri ilaçlar eczanelerde bulunabilir. Beşeri ilaçlar veteriner hekim kontrolünde gerekli doz ayarlaması yapılarak güvercinlere de kullanılabilir. Bu ilaçlar hakkında kısa bilgiler aşağıda verilmiştir.

NİSTAVET TOZ
>Abfar firması tarafından üretilen bu ilaç Nystatin etken maddesine sahiptir. Kanatlılar için geliştirilmiş bu ilaç, güvercinlerde karşılaşılan aspergilosis ve cadidiasis hastalıkları için kullanılmaktadır. 1 gram toz 100 mg nistatin (nystatin) etken maddesi içermektedir. Gerekiyorsa yuvanın ilaçlanması amacı ile aerosol yöntemi ile kullanılabileceği gibi güvercinlerin içme sularına karıştırılarak da kullanılabilir. Aerosol yöntemi ile ilaçlama yapılacağı zaman 10 m2 alan için 1.5 gram ilacın 5 litre suya karıştırılması uygundur. Hazırlanan karışım bitkilere su püskürtülmesi amacı ile kullanılan bir püskürtücü aracılığı ile kullanılabilir. İçme sularına karıştırılarak kullanılacağı zaman, 1 litre içme suyuna 5 gram ilaç katılır. (fazla dolu olmayan bir çay kaşığı) ilaca 3 gün devam edilir. Daha sonra 15 gün ara verilip doz tekrarı yapılır.

Itracanozole etken maddeli beşeri ilaçlar:

FUNİT KAPSÜL
Her kapsülde 100 mg etken madde bulunmaktadır. Nobel ilaç firmasının bir üretimidir. Anti fungal etkilidir.

SPOREX KAPSÜL
Her kapsülde 100 mg etken madde bulunmaktadır. Toprak ilaç firmasının bir üretimidir. Anti fungal etkilidir.

Ketoconazole etken maddeli beşeri ilaçlar :

FUNGORAL TABLET
Her tablette 200 mg etken madde bulunmaktadır. İlsan ilaç firmasının bir üretimidir. Anti fungal etkilidir. Çocuklara kilo başına 3 mg verilmektedir.

KETORAL TABLET
Her tablette 200 mg etken madde bulunmaktadır. Bilim ilaç firmasının bir üretimidir. Anti fungal etkilidir. Çocuklara kilo başına 3 mg verilmektedir.

Nystatin etken maddeli beşeri ilaçlar :

MİKOSTATİN SÜSPANSİYON
Her ml de 100.000 IU etken madde bulunmaktadır. Bristol-Myers squibb firmasının bir üretimidir. Anti fungal etkilidir. Çocuklara günde 4 defa 1 ml verilmektedir.

Young Bird Sickness İngilizce adından esinlenerek “Genç Kuş Hastalığı” olarak adlandırabileceğimiz bu hastalık, güvercinlerde lenf sistemine bulaşan bir virüs tarafından oluşturulmaktadır. Hastalığın ismi buradan gelmektedir. Bu hastalık ve tedavisi hakkında bilinenler fazla değildir. Virüsün vücuda girmesini takiben güvercin, kanında antikorlar üreterek bu hastalıkla baş etmeye çalışır. Üretilen antikorların yeterli olmadığı durumlarda hastalık kendini ortaya koyar. Bu hastalığın önemli bir özelliği, diğer bazı hastalıklara uygun zemin hazırlaması ve özellikle de E. Coli ile birlikte görülme eğiliminde olmasıdır. Trichomonas, Hexamitas ve Fungi kökenli hastalıklarda karşılaşılan güvercin ölümlerinin önemli bir nedeni de adenovirus’dür. Çünkü bu virüs bu hastalıkların tedavisini çok daha güç hale getirmektedir.

BELİRTİLERİ

Kuşlarda karaciğer, üst solunum yolları ve bağırsak mükozası üzerinde etkileri görülmektedir. Buralarda ateş yaratır. Hastalığın karakteristik belirtisi vücut dokularından herhangi birinde anormal büyüme ve tümör benzeri oluşumların meydana gelmesidir. Bu durum özellikle genç yavrularda kendini gösterir. Bunun yanı sıra sık sık kusma ile birlikte sarı–yeşil renkli bir ishal gözlenir. Kuşların uçma isteklerinde bir azalma ve performans düşüklüğü vardır. Özellikle dişi kuşlarda kusarak yavru beslemenin arkasından görülen aşırı kilo kaybı ve güçten düşme durumlarında adenovirus’den şüphelenilebilir. Virüsün vücuda girmesini takiben bütün bu belirtiler, 1 gün gibi kısa bir sürede hepsi birlikte ortaya çıkabilir.

TEŞHİS VE BULAŞMA ŞEKLİ

Hastalığın kesin teşhisi kan analizleri yolu ile olur. Hasta güvercinlerde akıtılan salyalar ve çıkartılan dışkı hastalık mikrobunu taşır. Mikrop taşıyan bu atıkların kuruyup toz haline gelmesi ve bu tozun sağlıklı kuşlar tarafından solunması bulaşma yollarından biridir. Aynı şekilde mikrobun yemlere ve suluklara bulaşması yolu ile de mikrop alınmaktadır. Hastalıktan korunabilmek için genel hijyen ve temizlik koşullarına dikkat edilmesi çok önemlidir.

TEDAVİSİ VE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR

Adenovirus için geliştirilmiş etkin bir tedavi yöntemi yoktur. Yapılacak iş, kuşun doğal savunma mekanizmasını harekete geçirmeye çalışmaktır. Vitamin takviyeleri olumlu sonuç verir. Polivitamin forte kullanılabilir. Varsa yan hastalıkların tedavisine çalışılmalıdır. Böylece kuşun güç kazanmasına yardımcı olabiliriz. Yurtdışında bu hastalıkta kuşun direncini artırmak için kullanılan Ecocure adlı bir ilaç bulunmaktadır. Hastalığı tedavi etmemekle birlikte kuşun doğal savunma mekanizmasını harekete geçirerek kuşun direncini yükseltir ve hastalıkla mücadele edebilmesini sağlar. Oropharma ilaç firmasının bir üretimi olup bir litre suya 2 kapsül karıştırılarak kullanılır. Yurdumuzda bu konuda üretilmiş bir ilaç bulunmamaktadır.

“Sour crop” İngilizce adından Türkçe’ye çevirerek “ters kursak” olarak adlandırabileceğimiz bu hastalığın bir diğer adı da Candida’dır. Ancak hastalık Mycosis, Muget, Yeast ve Trush adları ile de bilinmektedir. Fungal bir hastalıktır. Fungal (mikotik) hastalıklar, toplumda yaygın adı ile mantar hastalıkları olarak bilinirler. Cadidiasis de sindirim bölgesinde özelliklede üst sindirim bölgesinde görülen müzmin formlu bir mantar hastalığıdır. Mantar mikrobunun yerleşerek hastalığa neden olduğu bölge, proventriculus olarak da adlandırılan ve kursaktan sonra yemlerin geçtiği ilk durak olan bezlimidedir. Kümes hayvanları, serçeler, su kuşları ve güvercinler gibi bir çok kuş türünde yaygın olarak gözlenen bir hastalık türüdür. Hastalığa neden olan mikrop Candida abbicans adı verilen bir mantar organizmasıdır. Bu mikrop daha çok bozuk yem üzerinde bulunmaktadır. Güvercinlere bayat ve küflü yem verilmesi hastalık riskini çok artırmaktadır. Güvercinlere verdiğimiz yemlere mutlaka dikkat etmemiz gerekmektedir. Verilen yemlerin taze olduğunun göstergesi bu yemlerin çimlenme yeteneğini kaybetmemiş olmasıdır. Yem olarak “kısır tohum” kullanımı doğru değildir.

HASTALIĞIN SEYRİ VE BELİRTİLERİ

Mantar mikrobu, bezlimide de küçük yaralara neden olmaktadır. Bu yaralar ufak boğumlar oluşturarak zaman zaman bir aşağıda yer alan ve taşlık adı ile bilinen kaslımideye yemlerin geçişini engellemektedir. Bu durum bezlimide de yemlerin birikerek buranın şişmesine neden olur. Bu şişlik bezlimideyi çevreleyen kan damarlarına basınç yapar ve yer yer bu damarların patlayarak kanamasına neden olur. Bu kanama güvercinin ağzından kan gelmesi şeklinde kendini gösterir. Bazen yuva içinde yerde gördüğümüz ve anlam veremediğimiz kan birikintilerinin nedeni bu tür bir kanama olabilir. Bezlimidenin bu şekilde tıkanması aynı zamanda kursakta şişmeye de neden olur ve kuş ara sıra kusarak bu birikintiyi atmaya çalışır. Kusmuğun kokusu, normalden daha kötüdür. Özet olarak kursakta şişme ve zaman zaman tahıl içeriğinin kusulması ile birlikte ağızdan kan gelmesi gibi durumlar bize kuşumuzda Cadidiasis hastalığının bulunduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra ağız içinde veya damakta görülen küçük beyaz mantar oluşumları hastalığı belirlememizi sağlar. Daha net olan bu göstergelerin yanı sıra, kayıtsızlık, iştah kaybı, ağırlık kaybı, kuşun performansında düşme, genç kuşlarda yavaş büyüme, yetişkin kuşlarda telek çürümesi ve tüy yarılması gibi durumlar bu hastalığın diğer belirtileridir. Boğazdan alınacak örnekler üzerinde yapılacak kültür testi ile hastalığa kesin teşhis koyulabilir.

TEDAVİ VE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR

Hastalığın deri enfeksiyonu ve tüy çürümesi şeklinde seyretmesi durumunda, banyo sularına karıştırılacak Bakır sülfat sorunun çözümü için yararlıdır. Bakır sülfat için 1 / 2000 oranında sulandırma uygundur. Bunun için 4.5 litre banyo suyuna yarım çay kaşığı ilaç karıştırmak gerekir. Bakır sülfat, sülfürik asidin bakır II okside etkimesi ile oluşan bir tuzdur. Parlak mavi kristaller halindedir ve piyasada “göz taşı” adı ile satılmaktadır. Kimyasal madde satan yerlerde bulunabilir. Hastalığın bezlimide de görülmesi durumunda Nystatin etken maddeli ilaçlar kullanılmaktadır.

NİSTAVET TOZ

Abfar firması tarafından üretilen bu ilaç Nystatin etken maddesine sahiptir. Kanatlılar için geliştirilmiş bu ilaç, güvercinlerde karşılaşılan aspergilosis ve cadidiasis hastalıkları için kullanılmaktadır. 1 gram toz 100 mg nistatin (nystatin) etken maddesi içermektedir. Gerekiyorsa yuvanın ilaçlanması amacı ile aerosol yöntemi ile kullanılabileceği gibi güvercinlerin içme sularına karıştırılarak da kullanılabilir. Aerosol yöntemi ile ilaçlama yapılacağı zaman 10 m2 alan için 1.5 gram ilacın 5 litre suya karıştırılması uygundur. Hazırlanan karışım bitkilere su püskürtülmesi amacı ile kullanılan bir püskürtücü aracılığı ile kullanılabilir. İçme sularına karıştırılarak kullanılacağı zaman, 1 litre içme suyuna 5 gram ilaç katılır. (fazla dolu olmayan bir çay kaşığı) ilaca 3 gün devam edilir. Daha sonra 15 gün ara verilip doz tekrarı yapılır.

MİKOSTATİN SÜSPANSİYON

Beşeri bir ilaçtır. Nistavet toz bulunamadığında gerekli doz ayarlaması yapılarak kullanılabilir. Her ml de 100.000 IU etken madde bulunmaktadır. Bristol-Myers squibb firmasının bir üretimidir. Anti fungal etkilidir. Çocuklara günde 4 defa 1 ml verilmektedir.

Chronic Respiratory Disease İngilizce adından kısaltılarak CRD adı ile anılan ve Türkçe’ye “kronik solunum yolları hastalıkları” olarak çevirebileceğimiz bu hastalık tek bir hastalığın adı değil, solunum yollarında görülen bütün hastalıkları kapsayan ortak bir adlandırmadır. Güvercinlerde görülen başlıca CRD hastalıkları 4 tanedir. Bu yazı kapsamında söz konusu 4 hastalık hakkında bilgi verilecektir. Bu hastalıklar şunlardır ;

1 ) Ornithosis
2 ) Coryza
3 ) Mycoplasmosis
4 ) Haemophillus

Solunum yollarında görülen bu hastalıklar güvercinlerde çok yaygındır. Kış aylarında havanın soğumasına paralel olarak bu hastalıklarda da artma gözlenir. Bu hastalıklar aslında pek çok faktörün karşılıklı etkileşimi sonucu gelişmektedir. Kuşlarımız için öldürücü bir hastalık görünümü sunmamakla birlikte bazı ağır vakalar ölüm riski taşımaktadırlar. Ancak asıl sorun CRD hastalıklarının, başka hastalıklarla birlikte görülme eğiliminde olmasıdır. Bu durum kuşlarımızda ciddi güç kaybı yaratmakta ve hayati risk tehlikesi artmaktadır. Kuşlarımızda görülen uçuş yeteneklerinin azalmasının en önemli nedenleri arasında CRD hastalıkları gelmektedir. Stres etmenleri, kötü hijyenik koşullar vb. hastalığın gelişmesinde çok önemli rol oynarlar. Bu etkenler yok edilmediğinde hastalık geçmiş gibi görünse bile her zaman tekrarlama eğilimindedir. Şimdi bu hastalıkları tek tek ele almak istiyoruz.

1) Ornithosis

GENEL BİLGİLER

Chlamydia Psittaci adı verilen bir bakterinin neden olduğu hastalıktır. Psittacosis adı ile de bilinen bu hastalığa, bazen etken olduğu mikrop nedeni ile Chlamydia hastalığı da denilmektedir. Aslında bir solunum yolları hastalığıdır. Güvercinlerde dikkat çekici belirtisi gözlerde olduğu için bir göz hastalığı olarak algılanır. Güvercinler arasında yaygın olarak gözlenen hastalıklardan biridir. Bir çok kuş türünde gözlenen bu hastalık dünya çapında yayılmıştır. Diğer evcil olmayan kuş türleri hastalığı taşıyıcı rol oynamaktadırlar. Kuşların yanı sıra insan ve diğer memeli hayvanlarda da görülmektedir. Yaygın olarak papağanlar, güvercinler, hindiler ve ördeklerde rastlanır. Chlamydia Psittaci kendi içinde hem RNA hem de DNA bulunduran bir bakteri olmakla birlikte üreyebilmek için içinde bulunduğu vücuttan bu maddeleri almak durumundadır. Bunun sonucu olarak vücut hücrelerinde bozulmalara neden olur.

BELİRTİLER

Hastalık uzun süre belirgin bir belirti vermeyebilir. Bu nedenle gözden kaçar ve dikkat edilmez. Ancak kuşun güç kaybına bağlı olarak kendini birden ortaya koyabilir. İlk aşamalarda kuşlarımızdaki performans eksikliğinin yaygın sebebi olabilir. İyi uçan bir kuşumuzun belirgin başka bir neden olmaksızın uçuş gücünün düşmesi dikkatimizi çekmelidir. Yavru kuşlarda yavaş gelişme durumu dikkat çekicidir. Hastalık, sonraki aşamalarda iştahsızlık, tüy kabartma, kilo kaybı, karışık tüyler, titreme, gerginlik hali, yeşilimsi ishal ve solunum yolları sorunları ile kendini gösterir. Daha ağır vakalarda mikrop karaciğere yayılır ve burada iltihaba neden olur. Bu aşamada hastalık ölümcül olabilir. Hastalığı geçiren ve tedavi olan kuşlar kısmen bu mikroba karşı güç kazanırlar ve tekrar bu hastalığa yakalanma riskleri azalır. Mikrop vücuda girdikten bir süre sonra gözlerde ve özellikle de tek gözde yaşarma ve akıntı ile kendini belli eder. Aslında başka belirtileri olmakla birlikte bunlar genellikle dikkatten kaçmaktadır. Böyle olduğu için Ornithosis sanki bir göz hastalığı gibi algılanmakta ve bir çok kaynakta Ornithosis (one eye cold) olarak belirtilmektedir.

ONE EYE COLD (TEK GÖZ SOĞUK ALGINLIĞI)

Chlamydia Psittaci mikrobun gözlere yayılması durumunda ilk belirtiler gözde yaşarma ve akıntıdır. Daha sonra kuşun gözünün etrafı tam yuvarlak bir halka şeklinde hafif şişer ve kızarır. Su toplamış gibi bir görünümü vardır. Genellikle tek gözde ortaya çıkar. Bu nedenle hastalığa İngilizce “One Eye Cold” denilmektedir. Tedavi edilmediği taktire bu kızarıklık gözün etrafına doğru yayılır ve genişler. Gözdeki yaşarma ve akıntı mikropludur ve mikrobun etrafa bulaşmasına yol açar. Güvercinlerde gözlerde belirti veren diğer bir hastalık olan Coryza ile karıştırılmamalıdır. Bazı durumlarda gözdeki enfeksiyon körlük ile sonuçlanabilir.

BULAŞMA ŞEKLİ

Kuşların mikrop taşıyan göz akıntıları salmalarımızın içinde bulaşmaya neden olurlar. Mikrop salma içindeki güvercin tozu dediğimiz beyaz toza bulaşarak taşınır. Solunum yolu ile diğer kuşlara geçer. Hasta kuşlarla aynı banyo suyunda yıkanan diğer kuşlar hastalığı kapabilirler. Bu hastalığın önemli bir özelliği insana da bulaşmasıdır. Eğer güvercininizden mikrop kapmak istemiyorsanız dikkat etmeniz ve hasta kuşlarınızı süratle tedavi etmeniz gerekmektedir. Güvercin tozunun solunması yolu ile mikrop insana geçebilmektedir. Hastalık mikrobu güvercin tarafından bırakıldıktan sonra 48 saat kadar salma içinde aktif konumdadır. Bu süre içinde mikrop alınırsa mikrobu alan insanın hassaslığına bağlı olarak 5–14 gün arasında hastalığın ilk belirtileri görülmeye başlar. İnsandaki belirtiler gribe benzer. Ateş, baş ağrısı, göğüs ağrısı, yorgunluk, kuru öksürük ve bazı vakalarda mide bulantısı ve kusma görülür.

HASTALIĞIN TEŞHİSİ

Hastalığın kesin teşhisi kan tahlili ile yapılabilir. Ölü kuşlar üzerinde yapılacak otopside karaciğerde yapılacak inceleme ile belirlenebilir.

HASTALIĞIN TEDAVİSİ VE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR

Bakteri nedenli bir hastalık olduğundan antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir. Antibiyotik uygulaması oldukça olumlu sonuçlanmaktadır. Çeşitli antibiyotikler bu amaçla kullanılabilir. Yurt dışında bu hastalık için üretilmiş olan güvercin ilaçlarında yaygın olarak Chlortetracyline ve Doxycyline etken maddeli ilaçlar kullanılmaktadır. Tedavi sırasında kuşların kalsiyum kaynaklarından (grit taşları, gaga taşları vb) uzak tutulması gerekmektedir. Çünkü kalsiyum Chlortetracyline’nin ve Doxycyline’nin etkisini azaltmaktadır. Yumurtlama dönemlerinde olan kuşlarda bu ilaçlar kullanılmamalıdır. Ancak kuşların multivitamin takviyesine gereksinimleri de vardır. Bunun için kalsiyum içermeyen bir vitamin kompleksi olan Bavitsole Solüsyonu öneririm.

DEVAMİSİN TABLET

Chlortetracyline Hydrochloride etken maddeli bir ilaçtır. Her tablette 500 mg etken madde bulunur. 12 tabletlik ambalajlar halinde piyasada satılmaktadır. Güvercinlerde bakteri kökenli bütün hastalıklarda kullanılabilir ancak özellikle CRD hastalıklarında tercih edilmektedir. CRD hastalıklarının tümünde kullanılabilir. Vetaş ilaç firmasının bir üretimidir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ilaç depolarında bulunur, Güvercinler için kullanılabilecek doz, kuş başına günde 15 mg’dır. Bu dozu sağlayabilmek için 2 litre suya ¼ tablet karıştırmak uygun olabilir. Tabletler toz haline getirilip eritildikten sonra 5 gün süre ile her gün taze ilaçlı su verilerek aynı doz tekrarlanır.

HİPRADOXİ-S ÇÖZELTİ

Doxycyline Hiklat etken maddeli bir ilaçtır. Gürtav ilaç firmasının bir üretimidir. 1 ml ilaçta 100 mg etken madde bulunur. Güvercinlerde bakteri etkenli bütün hastalıklarda kullanılabilir. Ancak özellikle bütün CRD hastalıklarında tercih edilmektedir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ilaç depolarında bulunur. Ticari şekli 100, 500 ve 1000 gramlık kavanozlar halindedir. Güvercinler için kullanılabilecek doz, kuş başına günde 25 Mg’dır. Bu dozu sağlayabilmek için 2 litre suya 1 ml karıştırmak uygun olabilir. Tedaviye 5 gün süre ile devam edilir. Kalsiyum, demir, alüminyum ve magnezyum içeren ilaçlarla birlikte kullanıldığında ilacın etkisi azalmaktadır. Bu bakımdan kalsiyum kaynaklarının salma içinden uzaklaştırılması ve mineral takviyesi yapılmaması gerekmektedir. Ancak vitamin takviyesi şarttır. Vitamin olarak Bavitsole oral solüsyon kullanılabilir.

TYLAN ORAL TOZ

Tylosin etken maddeli bir antibiyotiktir. Ellanco fimasının bir üretimidir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ecza depolarında bulunur. Ticari şekli 25 ve 100 gr’lık ambalajlar halindedir. Güvercinlerde tüm CRD hastalıklarında kullanılabilir. Kullanılacak doz 10 güvercin için 1 gram ilaç 2 litre içme suyuna karıştırılarak verilebilir. İlaç tedavisi 2 gün sonra kesilmelidir. Ağır durumlarda tedavi 5 güne kadar uzatılabilir.

TERRAMYCİN GÖZ MERHEMİ

Beşeri bir ilaçtır. Pfizer firmasının bir üretimi olup, eczanelerde bulunur. Etken maddesi, Oxytetracyline ve B vitaminidir. Antibakteriyel etkili bu merhemin göz için olanı güvercinlerde One eye cold hastalığında haricen yani dışarıdan sürülmek sureti ile kullanılabilir. Günde 1 – 2 kez dıştan göze sürülür. Ticari şekli 3.5 gr’lık tüpler halindedir.

2) Coryza ( Catarrh )

GENEL BİLGİLER

“Akut Nezle” (şiddetli nezle) adı ile Türkçeleştirebileceğimiz bu hastalığa Hemophilus İnfluenzae adlı bir bakteri neden olmaktadır. Kış aylarında daha çok görülen bir hastalıktır. Hastalığın mikrobu güvercinin üst solunum yollarına yerleşir ve çeşitli rahatsızlıklar yaratır. Çoğu zaman Ornithosis ve mycoplasmasis ile bağlantılı olarak gelişir. Hızlı bir gelişme gösterir. Hassas bazı kuşlarda mikrobun vücuda girişinden itibaren 3 gün içinde hastalığın belirtileri görülmeye başlar.

BELİRTİLER

Başlangıçta kuşun boğazda sümük salgısı vardır. Boğaz, gırtlak ve burunda sümük benzeri bir balgam oluşur. Bu oluşum gaga üzerinde ya da kenarında gözlenebilir. Kuşun gagası açıldığında bu balgam, dil ve damak arasında, tel gibi şerit halinde uzanır. Kuşta solunum zorluğu, hırıltılı soluma, ses çıkartırken hırıltılı tonlar gözlenebilir. Sulu yeşilimsi bir ishal ile birlikte ağırlık kaybı, uçma isteksizliği ve yavru veriminde düşme vardır. En belirgin özellik, burun akıntısı ve her iki gözde de yaşarmaların olmasıdır. Burun akıntısı ve sümük kokuludur. Sinüslerde şişme gözlenir. Buna bağlı olarak kuşun yüzünde ve özellikle göz altlarından buruna doğru olan bölümlerde, alın kısmında hissedilir bir şişme oluşur. Öldürücü bir hastalık değildir. Bu hastalıktan ölüm oranı oldukça düşüktür. Ancak güvercinlerde ciddi strese neden olan bu durum diğer hastalıkların ortaya çıkma ihtimalini hızlandırır.

BULAŞMA ŞEKLİ

Diğer evcil olmayan kuşlarla her türlü temasın kesilmesi gerekir. Bu kuşlar mikrobu taşıyıcıdırlar. Hasta kuşların akıttıkları göz yaşı ve sümük gibi salgılar mikropludur. Bu salgıların kuruyup toz haline gelmesi ve bu tozun solunması yolu ile hastalık bulaşabilir. Ayrıca aynı salgıların içme suyuna bulaşması ile bu suları içen kuşlarda hastalanabilirler. Doğrudan temas ise başka bir bulaşma yoludur. Eğer salmanızda bir güvercin hastalandıysa mikrobun bütün salmaya yayıldığını düşünerek önlem almanız gerekmektedir. Temizlik, salma içinde havadar bir ortam yaratılması rutubetin önlenmesi ve hijyenik koşullara uyulması hastalık riskini azaltacaktır.

HASTALIĞIN TEŞHİSİ

Kesin olarak teşhis edebilmek için burun veya göz akıntısının laboratuvar analizi gereklidir.

HASTALIĞIN TEDAVİSİ

Bakterilerin neden olduğu bir hastalık olduğu için antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir. Antibiyotiklerin yanı sıra vitamin takviyesi de önemlidir. Ornithosis için kullanılan ve haklarında daha önce bilgi vermiş olduğumuz ilaçlar Devamycin, Hiprodoxi-s, ve Tylan aynen Coryza için de kullanılabilir. Hepsi etkili ilaçlardır. Bu listeye farklı olarak Neo –Terramycin toz ve Eritromycin toz gbi güçlü antibiyotikler de ilave edilebilir. Vitamin olarak Bavitsol oral solüsyon verilmelidir.

ERİTROM ORAL TOZ
Eritromycin etken maddeli bir antibiyotiktir. 1 gram ilaç 50.9 mg etken madde içerir. Ticari şekli 50 ve 225 gr’lık cam kavanoz halindedir. Vetaş ilaç firmasının bir üretimi olup veteriner ilaçları satan eczane ve ecza depolarında bulunur. Güvercinlerde Coryza başta olmak üzere tüm CRD hastalıklarında kullanılabilir. 1 litre içme suyuna 1 ölçek ilaç (2.5 gr) karıştırılarak 5 gün süre ile kullanılır.

NEO–TERRAYCİN TOZ
Pfizer ilaç firmasının bir üretimi olup Neomycin Sülfat ve Oksitetracyline etken maddelidir. Gram ilaç, 176 mg oksitetracyline ve 123 mg neomycin içermektedir. CRD hastalıklarının tümü için kullanılabilecek güçlü bir ilaçtır. Güvercinlerin 2.5 litre içme sularına 2.5 gram ilaç karıştırmak uygundur. (yarım çay kaşığı) Ticari şekli 20 ve 100 gramlık alüminyum poşet şeklindedir.

NOBİLİS CORYZA (CORYZA AŞISI)
Tavuklardaki Coryza hastalığının önlenebilmesi için geliştirilmiş bir aşıdır. İntervet firmasının bir üretimi olan aşı, güvercinlerde de doz ayarlaması yapılarak kullanılabilir. İnaktif bir aşıdır. Sadece sağlıklı hayvanlarda kullanılmalıdır. Hastalığa yakalanmış kuşlarınızda kullanmayınız. Aşının kullanılmadığı zamanlar, 2–8 derece arasında buzdolabında bulundurulması gerekmektedir. Kullanılmadan önce şişe iyice çalkalanmalıdır. Kullanmadan önce aşının oda sıcaklığına gelmesini beklemek gerekmektedir. Ticari şekli, 250 ml lik (1000 dozluk) ambalajlar şeklindedir. Kullanım şekli ve doz için prospektüse bakılmalıdır.

3) Mycoplasmosis ( Mycoplasma )

GENEL BİLGİLER

“Kronik Nezle” olarak adlandırabileceğimiz bir hastalıktır. Hastalık genellikle diğer solunum yolları hastalıklarının (Ornithosis ve Coryza) bir devamı şeklinde kendini gösterir. Hastalığın etkeni mycoplasma denilen bakteri kökenli bir organizmadır.

BELİRTİLERİ

Hastalık belirti olarak diğer solunum yolları hastalıkları ile benzer bir görüntü sunduğu için ayırt edilmesi oldukça zordur. Boğaz, gırtlak ve burunda sümük benzeri bir balgam oluşur. Bu oluşum gaga üzerinde ya da kenarında gözlenebilir. Kuşun gagası açıldığında bu balgam, dil ve damak arasında, tel gibi şerit halinde uzanır. Burunun dış deliklerinde sümük şeklinde oluşum vardır. Burun akıntısı gözlenebilir. Aksırma vardır. Sinüslerdeki şişmeye bağlı olarak yüzde ve özelliklede alın bölgesinde şişlik görülebilir. Kuşun ateşinde yükselme saptanabilir. Özellikle geceleri hırıltılı soluma, hırıltılı ses çıkarma ve nefes alıp verme zorlukları gözlenebilir. Kuş nefes alırken burnu tıkalı olduğu için gagasını açma ihtiyacı hisseder. Solunum yetersizliğine bağlı olarak kandaki oksijen miktarı azalır ve kuşun derisinin rengi mavimsi bir görünüm kazanabilir. Kuşun karın ya da göğüs bölgesindeki tüyler aralanıp deri rengi kontrol edilebilir. Güvercinlerimizin uçuş performansını ve yumurta üretimini olumsuz etkiler. Bu hastalıktan ölüm olayı görünmez ancak bu hastalığın en önemli özelliği diğer bazı hastalıklarla birlikte seyretmesidir. Böyle olduğunda kuşumuz için ölümcül risk yaratır.

BULAŞMA ŞEKLİ

Bu mikroorganizma sadece canlı vücutlarda yaşayabilir. Kuşun vücudunun dışında yaşam süresi 15–20 dakika ile sınırlıdır. Bu nedenle fazla bulaşıcı bir hastalık değildir. Bulaşma daha çok direk temas yolu ile olmaktadır. Evcil olmayan diğer kuş türleri mikrobu taşıyıcıdırlar. Hastalığın yayılmasını sağlayan en önemli etkenler arasında, olumsuz hijyenik koşullar, salma içinde rutubetli ve havasız ortam başta gelmektedir.

HASTALIĞIN TEŞHİSİ

Kesin tanı hasta kuşun kan analizi ile olabilir. Kuşun salgıladığı balgamın tahlili ise hastalığın aşamaları ve seyri konusunda bir fikir vermektedir.

TEDAVİ VE KULLANILABİLECEK İLAÇLAR

Hastalığın tedavisinde antibiyotikler ve vitaminler kullanılmaktadır. Ancak genellikle başka hastalıklarla birlikte görüldüğü için ilaç seçimi buna göre değişebilir. Chlortetracyline, Doxycyline, Tyolisin, Enrofloxacin, ve Oxytetracyline, ve etken maddeli ilaçlar tercih edilmektedir. Vitamin olarak yukarıda bahsettiğimiz Bavitsol oral solüsyon verilmelidir.

DEVAMİSİN TABLET
Chlortetracyline Hydrochloride etken maddeli bir ilaçtır. Her tablette 500 mg etken madde bulunur. 12 tabletlik ambalajlar halinde piyasada satılmaktadır. Güvercinlerde bakteri kökenli bütün hastalıklarda kullanılabilir ancak özellikle CRD hastalıklarında tercih edilmektedir. CRD hastalıklarının tümünde kullanılabilir. Vetaş ilaç firmasının bir üretimidir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ilaç depolarında bulunur, Güvercinler için kullanılabilecek doz, kuş başına günde 15 mg’dır. Bu dozu sağlayabilmek için 2 litre suya ¼ tablet karıştırmak uygun olabilir. Tabletler toz haline getirilip eritildikten sonra 5 gün süre ile her gün taze ilaçlı su verilerek aynı doz tekrarlanır.

HİPRADOXİ-S ÇÖZELTİ
Doxycyline Hiklat etken maddeli bir ilaçtır. Gürtav ilaç firmasının bir üretimidir. 1 ml ilaçta 100 mg etken madde bulunur. Güvercinlerde bakteri etkenli bütün hastalıklarda kullanılabilir. Ancak özellikle bütün CRD hastalıklarında tercih edilmektedir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ilaç depolarında bulunur. Ticari şekli 100, 500 ve 1000 gramlık kavanozlar halindedir. Güvercinler için kullanılabilecek doz, kuş başına günde 25 Mg’dır. Bu dozu sağlayabilmek için 2 litre suya 1 ml karıştırmak uygun olabilir. Tedaviye 5 gün süre ile devam edilir. Kalsiyum, demir, alüminyum ve magnezyum içeren ilaçlarla birlikte kullanıldığında ilacın etkisi azalmaktadır. Bu bakımdan kalsiyum kaynaklarının salma içinden uzaklaştırılması ve mineral takviyesi yapılmaması gerekmektedir. Ancak vitamin takviyesi şarttır. Vitamin olarak içinde kalsiyum bulundurmayan Bavitsole oral solüsyon kullanılabilir.

TYLAN ORAL TOZ
Tylosin etken maddeli bir antibiyotiktir. Ellanco fimasının bir üretimidir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ecza depolarında bulunur. Ticari şekli 25 ve 100 gr’lık ambalajlar halindedir. Güvercinlerde tüm CRD hastalıklarında kullanılabilir. Özellikle CRD hastalıkları için üretilmiş bir ilaçtır. Kullanılacak doz 10 güvercin için 1 gram ilaç 2 litre içme suyuna karıştırılarak verilebilir. İlaç tedavisi 2 gün sonra kesilmelidir. Ağır durumlarda tedavi 5 güne kadar uzatılabilir.

BAYTRİL % 2.5 ORAL SOLÜSYON
Bayer ilaç firmasının bir üretimidir. Kuvvetli bir anti – bakteriyeldir. Etken maddesi Enrofloxacin’dir. 1 cc (ml) ilaç 25 mg etken madde içerir. Aynı ilacın % 10 konsantrasyona sahip olanı da vardır. Ancak %2.5’luk olan güvercinler için daha uygundur. Hem de fiyat olarak daha ucuzdur. Veteriner ilaçları satan eczane ve ecza depolarında bulunur. Ticari şekli 25 ve 100 gr’lık ambalajlar halindedir. Kanatlı hayvanlarla birlikte güvercinlerde de kullanılabilir. Güvercinlerde başta salmonella ve E.Coli olmak üzere, Pasteurella ve kısa adı CRD olan kronik solunum yolları hastalıklarında kullanılmaktadır. Kullanılacak doz, güvercin için, kuş başına 5 mg’dır. Bu dozu sağlayabilmek için, 2 litre suya 0.5 cc ilaç karıştırmak uygundur. Bu dozu tam verebilmek için kullanılmayan bir plastik enjektörden yararlanabilirsiniz. Tedaviye 5 gün süre ile devam edilmelidir. Ticari şekli 20, 50, ve 100 ml’lik şişeler halindedir. Salmanızda yumurtlamak üzere olan kuşlarınız ya da bir aydan küçük yavrularınız varsa bu ilacı kullanmayınız. Yavrularda sakatlıklara neden olabilmektedir. Ayrıca Kloranfenikol ve Tetra grubu antibiyotiklerle birlikte kullanılmaması yerinde olur. Mangnezyum ve aleminyum gibi maddeler içeren mineral takviyeleri ile birlikte kullanıldığında etken maddenin emilmesi azaldığından fazla önerilmez. Bu ilaçla birlikte vitamin takviyesi uygundur. Polivitamin forte kullanılabilir.

GEOSOL TOZ
Oxytetracyline etken maddeli bir ilaçtır. 1 gram toz içeriğinde 55 mg etken madde bulundurur. Bir ölçek 2.5 gramdır ve 137.5 mg etken madde içerir. Geosol toz, Vetaş ilaç firmasının bir üretimi olup, veteriner ilaçları satan eczane ve ecza depolarında bulunur. Anti-bakteriyeldir. Kanatlılarla birlikte güvercinlerde de kullanılabilir. Güvercinlerin bakteri etkenli hastalıklarının tamamında kullanılabilmekle birlikte özellikle, Stereptococcosis, Pasteurelosis ve CRD hastalıklarından Mycoplasmosis ve Haemophillus hastalıklarına iyi gelir. Ticari şekli 20 ve 100 gr’lık kavanozlar halindedir. Güvercinler için 2.5 litre içme suyuna yarım ölçek toz karıştırılıp eritildikten sonra kullanılabilir. İlaç 5 gün süre ile uygulanır. Hastalığın devam etmesi durumunda 7 gün aradan sonra tekrar aynı doz kullanılabilir. Bu ilaç kullanılırken yanında vitamin takviyesi yapmakta yarar vardır. Polivitamin forte gibi bir vitamin uygundur.

NEO – TERRAYCİN TOZ
Pfizer ilaç firmasının bir üretimi olup Neomycin Sülfat ve Oksitetracyline etken maddelidir. Gram ilaç, 176 mg oksitetracyline ve 123 mg neomycin içermektedir. CRD hastalıklarının tümü için kullanılabilecek güçlü bir ilaçtır. Güvercinlerin 2.5 litre içme sularına 2.5 gram ilaç karıştırmak uygundur. (yarım çay kaşığı) Ticari şekli 20 ve 100 gramlık alüminyum poşet şeklindedir.

NOBİLİS MG İNAC (MYCOPLAZMA AŞIŞI)
İntervet firmasının tavuklar için geliştirdiği bir inaktif aşıdır. Sağlıklı kuşlarımızda mycoplasmosis hastalığından korunmak amacı ile kullanılabilir. 2-8 derece sıcaklıkta buzdolabında saklanmalıdır. 500 ml lik ticari ambalajı bulunmaktadır.

4) Haemophillus

Bu hastalığın nedeni Haemophillus adlı bir bakteridir. Bu bakteri güvercinlerimizin solunum yollarına yerleşerek burada çeşitli sorunlara yol açar. Hastalığın en önemli belirtisi genellikle kuşun her iki göz kapağında belirgin şişme ve göz sulanması ile birlikte gözlerde ve burunda akıntı gözlenmesidir. Bu hastalığı, diğer CRD hastalıklarına bağlı göz sorunlarından ayıran en önemli özellik, göz iç dokularında çok belirgin şişme ve hastalığın her iki gözde aynı anda görülebilmesidir. Bunun yanı sıra solunum yollarında çeşitli problemler vardır. Nefes alma güçlüğü, aksırma vb. Hastalık doğrudan temas veya hastalık mikrobunu taşıyan göz ve burun akıntılarının salma tabanında biriken toz ve dışkılara bulaşarak, kuşlarımızın yedikleri yem ya da içtikleri sulara taşınması yolu ile yayılır. Hastalığın tedavisinde antibiyotikler olumlu sonuç vermektedir. Özellikle Tetracyline grubu antibiyotikler kullanılmaktadır.

DEVAMİSİN TABLET : Chlortetracyline Hydrochloride etken maddeli bir ilaçtır. Her tablette 500 mg etken madde bulunur. 12 tabletlik ambalajlar halinde piyasada satılmaktadır. Güvercinlerde bakteri kökenli bütün hastalıklarda kullanılabilir ancak özellikle CRD hastalıklarında tercih edilmektedir. CRD hastalıklarının tümünde kullanılabilir. Vetaş ilaç firmasının bir üretimidir. Veteriner ilaçları satan eczane ve ilaç depolarında bulunur, Güvercinler için kullanılabilecek doz, kuş başına günde 15 mg’dır. Bu dozu sağlayabilmek için 2 litre suya ¼ tablet karıştırmak uygun olabilir. Tabletler toz haline getirilip eritildikten sonra 5 gün süre ile her gün taze ilaçlı su verilerek aynı doz tekrarlanır.

GEOSOL TOZ : Oxytetracyline etken maddeli bir ilaçtır. 1 gram toz içeriğinde 55 mg etken madde bulundurur. Bir ölçek 2.5 gramdır ve 137.5 mg etken madde içerir. Geosol toz, Vetaş ilaç firmasının bir üretimi olup, veteriner ilaçları satan eczane ve ecza depolarında bulunur. Anti-bakteriyeldir. Kanatlılarla birlikte güvercinlerde de kullanılabilir. Güvercinlerin bakteri etkenli hastalıklarının tamamında kullanılabilmekle birlikte özellikle, Stereptococcosis, Pasteurelosis ve CRD hastalıklarından Mycoplasmosis ve Haemophillus hastalıklarına iyi gelir. Ticari şekli 20 ve 100 gr’lık kavanozlar halindedir. Güvercinler için 2.5 litre içme suyuna yarım ölçek toz karıştırılıp eritildikten sonra kullanılabilir. İlaç 5 gün süre ile uygulanır. Hastalığın devam etmesi durumunda 7 gün aradan sonra tekrar aynı doz kullanılabilir. Bu ilaç kullanılırken yanında vitamin takviyesi yapmakta yarar vardır. Polivitamin forte gibi bir vitamin uygundur.

NOT: Bu hastalığın tedavisinde, Tetracyline gurubu antibiyotiklerin yanı sıra, Tylan toz, Hiprodoxi-s toz, Siproksin toz, Neo – terramycin toz ve Alfoxil toz gibi antibiyotiklerde kullanılmaktadır.

Yüzyıllar boyunca güvercin populasyonunun geliştirilmesinde görünüm ve/veya performans belirleyici olmuştur. Bu arada hastalıklara karşı bağışıklık gibi özellikler gözardı edildiği gibi, üstelik bir de genetik problemler ortaya çıkmıştır. Bu, günümüzde de devam etmektedir. Özellikle son yıllarda performans ırklarında bile görünümün öne çıkması bu süreci olumsuz yönde etkilemektedir.

Bilinçsiz antibiyotik kullanımının güvercinlerin bağırsaklarındaki süngerimsi tabakayı yok ettiği ve bu tabakanın vücut tarafından yenilenmediğini biliyormuydunuz? Sonuçta kuş hastalığı yeniyor belki ama, daha sonra yediği gıdayı gerektiği gibi özümseyemediği için hep halsiz ve zayıf kalıyor. Üstelik dışkıları da katılaşmıyor. Sonuç: İlaç işe yaramadı!!!.. Yeni antibiyotikler daha ağır tedavi dozları.
Aynı zamanda hastalığa yol açan viruslerin bu antibiyotiklere karşı, bağışıklık sistemi de gelişiyor ve ilaçlar sonunda gerçekten hiçbir işe yaramıyor.

Avrupa Birliğine bağlı ilgili kuruluşların aldığı yeni önlemler konunun önemine işaret etmektedir; Daha şimdiden et, süt ve yumurta üretiminde yararlanılan hayvanların tedavilerinde Chloramphenicol, Nitrofurane, Dimitridazole ve Ronidazole kullanımı yasaklanmıştır.Çünkü bunların et, süt ve yumurtayla insan vücuduna girdiği, bağışıklık sistemini bozduğu, hatta hamilelerde düşük veya sakat doğumlara yol açtığı görülmüştür. İlaçların ruhsat süreleri 5 yılla sınırlandırılmış ve ürünlerin ekolojik toksin testleri istenmiştir. Bu,hayvanların dışkılarıyla doğaya karışan ilaçların topraktaki yararlı organizmalara  zarar verip vermediğidir. Artık piyasaya çıkacak bir ilaç, önce bütün bu deneylerle güvenilirliğini kanıtlanmalıdır.

Sonuç;
Avrupalı yetiştiriciler güvercinlerin vücut dirençlerine katkıda bulunan doğal ürünleri yeniden keşfediyorlar; Sentetik vitaminler yerine sebze sularına, glikoz şekerlerine, bira mayasına yöneliyorlar. Kuşların sindirim bozukluklarında sarmısaktan elde edilen çeşitli ürünler kullanıyorlar.

En önemlisi ise:
Sağlıklı yavruların sağlıklı ve güçlü anne babalardan  elde edileceği gerçeğiyle damızlık standartlarını değiştirdiler. Bağışıklık sistemi zayıf olan anne babalar bu özelliklerini genler aracılığıyla gelecek jenerasyonlarada taşıyacaklardır. O halde damızlık seçiminde ırk özellikleri ve görünümün yanı sıra hastalıklara karşı dirençli, kuvvetli hayvanlar tercih edilmelidir.